Demencja starcza: przyczyny, objawy i metody wsparcia

Demencja starcza, znana również jako otępienie, to przewlekła i postępująca choroba mózgu, która z czasem znacząco wpływa na zdolności poznawcze człowieka. Dotyka przede wszystkim osoby starsze, a jej objawy mogą obejmować problemy z pamięcią, orientacją oraz myśleniem. W Polsce około 400 tysięcy ludzi zmaga się z tą chorobą, co stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla chorych, ale również dla ich bliskich i opiekunów. Zrozumienie demencji starczej, jej przyczyn i objawów, a także różnych metod opieki i profilaktyki, jest kluczowe dla poprawy jakości życia osób dotkniętych tym schorzeniem. W świecie, gdzie liczba chorych na demencję przekracza 50 milionów, temat ten staje się coraz bardziej aktualny i wymaga naszej uwagi.

Demencja starcza – ogólne informacje

Demencja starcza to poważne, postępujące schorzenie neurologiczne, które przewlekle wpływa na nasze zdolności poznawcze.

Jest to schorzenie skutkujące:

• znacznym pogorszeniem pamięci,
• trudnościami w logicznym myśleniu,
• dezorientacją w przestrzeni.

Choć może dotknąć każdego, najczęściej diagnozowana jest u osób starszych, typowo po przekroczeniu sześćdziesiątego roku życia.

Problem ten stanowi ogromne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie, dotykając globalnie ponad 50 milionów ludzi.

W samej Polsce z chorobą zmaga się około 400 tysięcy osób, co czyni ją znaczącym problemem społecznym.

Niestety, demencji starczej nie da się wyleczyć, co oznacza, że chorzy wymagają stałej, troskliwej opieki i wsparcia.

Jej objawy narastają stopniowo, co jest konsekwencją powolnego obumierania komórek nerwowych w mózgu.

Jakie są przyczyny i objawy demencji starczej?

Za rozwój demencji starczej odpowiadają postępujące zmiany w mózgu, często określane jako procesy neurodegeneracyjne.

Choć głównym winowajcą jest choroba Alzheimera, nie jest to jedyna przyczyna; zdarzają się też inne typy, choćby otępienie z ciałami Lewy’ego czy naczyniowe, powiązane z krążeniem.

Jakie są objawy? Są bardzo różne, ale najczęściej widać je w sferze poznawczej.

• problemy z pamięcią,
• orientacją,
• wolniejsze myślenie,
• trudności w rozmawianiu, liczeniu, ocenie sytuacji czy zrozumieniu, co z czego wynika,
• zmiany nastroju – często lęk czy depresja.

Choć dotyka to około 6% osób po sześćdziesiątce, im dalej w las, tym gorzej – po 85. roku życia zmaga się z nią już co czwarta osoba.

Jakie są etapy oraz leczenie demencji starczej?

Demencja starcza to postępująca choroba, która rozwija się etapami.

Tradycyjnie wyróżnia się trzy główne stopnie jej zaawansowania: lekki, umiarkowany i głęboki. Z każdym kolejnym stadium objawy stają się coraz bardziej nasilone – od początkowych, subtelnych kłopotów z pamięcią, aż po całkowitą zależność od opieki innych osób.

W fazie lekkiej chory doświadcza pierwszych trudności z zapamiętywaniem i przypominaniem. Stadium umiarkowane to już wyraźniejsze problemy z pamięcią i myśleniem, wymagające większego wsparcia w codziennych czynnościach. W najcięższej fazie, czyli głębokim otępieniu, samodzielne funkcjonowanie jest praktycznie niemożliwe; pacjent wymaga stałej opieki, często traci zdolność rozpoznawania nawet najbliższych.

Terapia demencji starczej ma charakter przede wszystkim objawowy i wspierający. Jej głównym celem jest łagodzenie dolegliwości, spowolnienie postępu schorzenia oraz znacząca poprawa komfortu i jakości życia pacjenta.

Główne cele terapii to:

• łagodzenie dolegliwości,
• spowolnienie postępu schorzenia,
• znacząca poprawa komfortu życia pacjenta,
• znacząca poprawa jakości życia pacjenta,
• ułatwienie osobie chorej codziennego funkcjonowania,
• jak najdłuższe utrzymanie jej samodzielności.

W leczeniu stosuje się:

• farmakoterapię (w tym leki mające za zadanie poprawę funkcji poznawczych),
• metody niefarmakologiczne, takie jak specjalistyczne ćwiczenia usprawniające pamięć i myślenie,
• wprowadzenie korzystnych zmian w codziennych nawykach (np. zdrowa dieta),
• regularną aktywność fizyczną.

Całościowe podejście do terapii ma na celu przede wszystkim ułatwienie osobie chorej codziennego funkcjonowania i jak najdłuższe utrzymanie jej samodzielności.

Jak zapewnić opiekę i wsparcie dla osób z demencją starczą?

Opieka nad osobą cierpiącą na demencję to spore wyzwanie, wymagające dużo wsparcia i głębokiego zrozumienia. Zapewnienie stałej pomocy nie tylko gwarantuje bezpieczeństwo i komfort pacjenta, ale przede wszystkim znacząco poprawia jakość jego codziennego życia. Nie można jednak zapominać o samych opiekunach – oni również stają w obliczu wielu trudności i potrzebują wsparcia, szczególnie emocjonalnego, aby móc sprostać tej roli. Kluczowe dla utrzymania jak najlepszego funkcjonowania osoby chorej są:

• regularne konsultacje lekarskie,
• sumienne przyjmowanie zaleconych leków,
• zapewnienie różnorodnych form aktywności – zarówno fizycznej, jak i umysłowej,
• korzystanie z terapii, w tym prostych ćwiczeń pamięci,
• codzienne czytanie lub inne angażujące aktywności,
• zapewnienie wsparcia emocjonalnego dla opiekunów.

Jakie są metody profilaktyki demencji starczej?

• regularna aktywność fizyczna, niezwykle ważna zarówno dla całego organizmu, jak i kondycji mózgu,
• aktywność intelektualna, która skutecznie stymuluje nasze funkcje poznawcze – warto dużo czytać, uczyć się nowych języków czy rozwiązywać łamigłówki,
• zdrowa dieta, dostarczająca mózgowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych,
• unikanie nadużywania alkoholu,
• unikanie długotrwałego stresu,
• rzucenie palenia papierosów, co potrafi znacząco zredukować ryzyko,
• właściwe leczenie i kontrolowanie chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca – utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi ma bardzo korzystny wpływ na kondycję mózgu,
• regularne kontakty społeczne z rodziną i przyjaciółmi,
• regularne wizyty kontrolne u lekarza, które pozwolą na bieżąco monitorować stan Twojego zdrowia.

Dzięki współpracy z demencje starcze powstał ten tekst.